Choroby żył przebiegają zwykle o wiele mniej dramatycznie niż choroby tętnic. Występują za to o wiele częściej. Przewlekłą niewydolność żylną kończyn dolnych (PNŻ) stwierdza się w odsetku do 55% w populacji dorosłych: w 10-55% wśród mężczyzn oraz w 50-55% wśród kobiet. Różnego typu żylaki stwierdza się u 10-33% kobiet i 10-20% mężczyzn. Dziedziczne predyspozycje stwierdzono u 85% chorych z żylakami i tylko w 22% w rodzinach, w których nie stwierdzono choroby żylakowej .
Przewlekła niewydolność żylna zwykle zaczyna się mało dokuczliwymi dolegliwościami. Na początku pojawia się obrzęk wokół kostek, odczuwa się ból, pieczenie, kurcze mięśni nóg. Z czasem widoczne stają się "popękane naczynia - pajączki". Nie leczona niewydolność żylna może prowadzić do pojawienia się żylakówa a nawet do powstawania trudno gojących się ran na podudziach.
Klasyfikacja PNŻ - klasyfikacja CEAP
Klasyfikacja CEAP została zaproponowana przez międzynarodowy zespół specjalistów w 1994 roku. Celem przedsięwzięcia było wprowadzenie standardu oceny przewlekłej niewydolności żylnej uwzględniających wszystkie jej objawy , przyczyny powstania choroby, anatomię i patofizjologię. W praktyce codziennej wykorzystywana jest tylko część tego podziału - tzw. klasyfikacja kliniczna (CO-6):
Stopień 0 - brak objawów choroby żył
Stopień 1 - teleangiektazje lub żyły siatkowate
Stopień 2 - obrzęk
Stopień 3 - żylaki
Stopień 4 - zmiany skórne pochodzenia żylnego (wyprysk, pigmentacja, zapalenie tkanki podskórnej)
Stopień 5 - jak w stopniu 4 i zagojone owrzodzenie
Stopień 6 - jak w stopniu 4 i czynne owrzodzenie
Unikaj długiego stania i siedzenia
Organizuj swoje życie tak, by jak najwięcej spacerować- ruch jest najlepszym lekarstwem dla nóg! Aktywnie wypoczywa] w czasie wolnym od pracy. Każdy spacer to dla Twoich nóg ulga.
Jeśli musisz stać lub długo siedzieć staraj się "rozruszać" mięśnie nóg. Najskuteczniej pomagają bardzo proste ćwiczenia: podnoszenie i opuszczanie stopy. Na pewno poczujesz, jak napinają i rozluźniają się mięśnie łydki. To właśnie one wypychają krew żylną do góry. Już kilka takich ruchów eliminuje bóle w okolicy kostki. Nie zapominaj o tym podczas wykonywania pracy w biurze, przy komputerze lub gdy długo podróżujesz bez szansy na przerwę lub spacer.
Zorganizuj swoje miejsce pracy z myślą o swoich nogach. Jeśli musisz siedzieć, zadbaj, by krzesło nie było zbyt wysokie. Stopy powinny swobodnie opierać się na podłodze. Nie możesz tez siedzieć na zbyt niskim fotelu. Jeśli kolana znajdują się powyżej poziomu bioder krew ma dodatkową i niepotrzebną barierę do pokonania.
Elewacja
Gdy poczujesz zmęczenie nóg i chcesz szybko odczuć ulgę połóż się i unieś je . Wówczas nadmiar krwi popłynie do serca. Kiedy Twoje stopy będą wyżej niz serce, krew sama spłynie z okolic kostek, bez dodatkowego wysiłku mięśni. Podnieś na stałe, około 10 cm, jedną stronę łóżka tak, aby Twoje nogi w czasie snu były wyżej. Nocny wypoczynek doskonale przygotuje nogi na trudy następnego dnia.
Ubranie
Ubranie które uciska Twoje ciało w okolicy nóg, bioder i pasa to dodatkowa przeszkoda dla powrotu krwi żylnej. Zwykłe podkolanówki najmocniej ściskają pod kolanem, dlatego powinnaś je usunąć ze swojej garderoby. Rajstopy modelujące sylwetkę, zbyt obciskają biodra i talię. Podobnie szkodliwie działają pończochy i pasy. Powinnaś polubić odzież w stylu sportowym, która nie krępuje ruchu Twoich mięśni i nie zaciska żył.
Sport
Ruch to najlepsza recepta dla zdrowia i urody Twoich nóg. Najlepsze są: gimnastyka, jazda na rowerze, pływanie, marsz, łagodny bieg po miękkich nawierzchniach.
Wszelkie sporty siłowe to mocne i długotrwałe skurcze mięśni. Omijaj siłownię i nie dźwigaj ciężarów.
Obuwie
Właściwie dobrane buty sprawią, ze każdy krok wypompuje krew z Twoich stóp. Zbyt wysokie obcasy powodują, że stale chodzisz na palcach i blokujesz mięśnie łydki. Zbyt płaskie buty to ciągły silny nacisk na żyły znajdujące się w podbiciu stopy. Najlepsze są buty sportowe z profilowaną wkładką lub półbuty na obcasach o wysokości od 2 do 5 centymetrów.
Unikaj przegrzewania organizmu
Pamiętaj, że Twoje żyły bardzo lubią zimno. Unikaj gorących kąpieli. Zimno obkurcza żyły, a delikatne masowanie zimną wodą, zgodnie z kierunkiem przepływu krwi, jest bardzo pomocne.
Obowiązuje Cię moda na nieopaloną skórę. Każde nagrzewanie ciała, to rozszerzanie żył. Unikaj słońca. Dbając o gładką skórę zrezygnuj z depilacji gorącym woskiem. Są inne sposoby. Sięgasz może po kremy na cellulitis? Przeczytaj uważnie informacje producenta. Jeśli preparaty rozgrzewają ciało, powinnaś zmienić je na inne.
Otyłość
Jeśli masz skłonność do "problemów żylnych" powinnaś dbać o prawidłową wagę. Każdy kilogram nadwagi to dodatkowa praca dla Twojego serca i żył. Trudno walczyć z nadwagą, ale warto spróbować. Zasługujesz na to, by żyć bardziej komfortowo. Skorzystaj z porad specjalistów.
Stosowanie leków hormonalnych
Badania naukowe wykazały ważną rolę żeńskich hormonów płciowych w rozwoju niewydolności żylnej. Stosowanie środków hormonalnych stało się bardzo powszechne, np. w antykoncepcji, leczeniu trądziku, czy łagodzeniu skutków menopauzy. Jeśli cierpisz z powodu niewydolności żylnej lub obserwujesz tę dolegliwość w swojej rodzinie, przed zastosowaniem takiego leczenia powinnaś poradzić się specjalisty. Jeżeli już stosujesz tego typu leki kontroluj stan swoich żył, a gdy objawy niewydolności żylnej nasilą się, zgłoś to lekarzowi.
Leki
W ostatnich latach pojawiło się na naszym rynku kilka nowych leków, które można stosować w łagodzeniu objawów niewydolności żylnej. Można je podzielić na substancje występujące naturalnie, substancje syntetyczne i półsyntetyczne, niektóre z nich są kombinacją dwóch lub więcej składników. Większość z nich należy do rodziny flawonoidów. Zastosowanie leków flebotropowych jest postępowaniem z wyboru w przewlekłej niewydolności żylnej u chorych, u których postępowanie chirurgiczne jest przeciwwskazane oraz u tych, u których leczenie chirurgiczne jest wspomagajace dla farmakoterapii. Należy jednak pamiętać, że nie przywrócą one sprawności uszkodzonym zastawkom. Leki zawierające diosminę lub trokserutynę zwiększają sprężystość i napięcie ściany żył, czyli wspomagają powrót krwi z żył do serca. Leki te "uszczelniają" ścianę naczyń, co skutecznie zmniejsza przedostawanie się wody z naczyń do tkanek, czyli obrzęki. Leki flebotropowe nie wszędzie cieszą się jednakowym uznaniem -są szeroko stosowane w większości krajów europejskich, rzadziej w krajach anglojęzycznych i skandynawskich.
Leczenie za pomocą ucisku, czyli kompresjoterapia
W pozycji stojącej krew żylna w nogach płynie od stóp w górę - do serca, dzięki:
- sprawnym zastawkom żylnym,
- sprężystym ścianom żył,
- silnym mięśniom nóg.
Kiedy te mechanizmy zawodzą, krew cofa się. Lekarze nazywają to zjawisko - refluksem. Ciśnienie krwi w żyłach rośnie. Naczynia żylne są ze sobą połączone, nadmiar krwi znajduje ujście w innych żyłach. Z czasem powstają "pajączki" lub żylaki. Znajomość opisanego mechanizmu rozwoju nadciśnienia żylnego pozwala zastosować właściwe i skuteczne metody profilaktyki i leczenia.
Ucisk stosowany jest dla zmniejszenia nadciśnienia wewnątrz żył. Trzeba wiedzieć, że w pozycji leżącej ciśnienie w żyłach podudzia jest niskie (około 10 milimetrów słupa rtęci), natomiast po przyjęciu pozycji stojącej ciśnienie to wzrasta aż do 70 mmHg. Zrobienie kroku i uruchomienie pompy mięśni łydki powoduje wypchnięcie krwi ku górze i zmniejszenie ciśnienia w żyłach do około 50 mmHg. Jest to wartość ciśnienia, którą lekarz chce osiągnąć dobierając ucisk leczniczy na stopę i podudzie. W tym celu zaleca gotowe wyroby pończosznicze lub bandażowanie.
Podkolanówki, pończochy, rajstopy
W sprzedaży są wyroby pończosznicze, których zadaniem jest utrzymanie właściwego ciśnienia mimo niesprawnej pracy żył. Dzieje się to dzięki uciskowi, wywieranemu na nogi od zewnątrz. Ucisk jest różny w każdym miejscu dzięki specjalnej, przemyślanej budowie wyrobu. Powinien być najsilniejszy wokół kostek i zmniejszać się stopniowo ku górze. Każdy wyrób uciskowy dobierany jest indywidualnie i precyzyjnie, dlatego obwód nogi musi być zmierzony na różnych wysokościach. Doboru rozmiaru i siły ucisku powinien dokonać specjalista. Noszenie wyrobów źle dobranych, np. zbyt obcisłych pod kolanem, czy na poziomie uda, może zniweczyć wszelkie korzyści kompresjoterapii, gdyż utrudni to odpływ krwi i zwiększy nadciśnienie żylne. Na początku niewydolności żylnej stosuje się te wyroby, których największe ciśnienie wywierane na nogi w okolicy kostek wynosi około 20 mmHg (na opakowaniu oznaczone jest to jako I klasa ucisku). Dla osób z zaawansowaną niewydolnością żylną produkowane są dużo silniejsze wyroby - oznaczone jako II lub III klasa ucisku. Czasami konieczne jest zastosowanie nawet IV klasy ucisku (ponad 40 mmHg). Masz do wyboru rajstopy, pończochy oraz - bardzo wygodne latem - podkolanówki. Można je kupić w wyspecjalizowanych gabinetach lub aptekach na podstawie recepty.
Lecznicze wyroby uciskowe są skuteczne, gdy:
- mają właściwie, indywidualnie dobrany ucisk i rozmiar,
- są zakładane w chwili, gdy żyły nie są nadmiernie wypełnione krwią (rano lub po odpoczynku z uniesionymi nogami),
- są równomiernie naciągnięte na nogę (bardzo ważne - nie wolno ich zawijać),
- są wymieniane na nowe po okresie zalecanym przez producenta (wszystkie wyroby podczas używania stopniowo się rozciągają, a ich ucisk i skuteczność zmniejsza się).
Wyroby te mogą na początku być odczuwane jako zbyt ciasne. Nasz organizm, podobnie jak do noszenia okularów, musi się do nich po prostu przyzwyczaić. Po około 2 tygodniach poczujesz się w nich komfortowo, znikną obrzęki i zmęczenie. Wyroby dobrej jakości utrzymują swoją skuteczność nawet kilka miesięcy. Jeszcze odrobina elegancji: obecnie można sobie już dobierać kolory i fasony.
Bandaże
Bandaże są dużo tańsze i łatwiej dostępne od wyrobów pończoszniczych. Jednak nie są zbyt wygodne. Ich właściwe nakładanie jest kłopotliwe. Potrafią zsuwać się z nogi, powodując otarcia. Niemniej w pewnych sytuacjach są bardzo wskazane, np. kiedy na nodze występują rany i nie można nakładać podkolanówek, pończoch, czy rajstop. Działanie ich może okazać się także skuteczniejsze w ciężkich stanach niewydolności żylnej. Nie należy stosować zwykłych, białych elastycznych bandaży. Bandaże zalecane w chorobach żył charakteryzują się małą rozciągliwością. Produkowane są w kolorze brązowym. Pacjenci wolą ten kolor, gdyż jest mniej widoczny na nodze.
Bandażując nogę należy przestrzegać następujących zasad:
- bandaż należy zakładać, gdy żyły nie są nadmiernie wypełnione krwią (najlepiej rano lub w pozycji leżącej),
- noga musi być zabandażowana od podstawy palców do kolana lub, w miarę konieczności, wyżej, nogę bandażuje się w kierunku od wewnątrz na zewnątrz, a nie odwrotnie,
- ucisk należy stopniować tak, by najsilniejszy był wokół kostki,
- można zakończyć zakładanie bandaża przyklejając go do łydki specjalnym klejem, co skutecznie zabezpieczy bandaż przed uciążliwym zwijaniem się.
Kompresjoterapia - masaże z użyciem specjalistycznej aparatury
Jeśli Twoje dolegliwości to głównie obrzęki możesz skorzystać z masaży w wyspecjalizowanych gabinetach. Na Twoje nogi zostaną nałożone nogawki, do których naprzemiennie wprowadzane i wysysane jest sprężone powietrze. Masaż powoduje, ze zalegająca krew jest przesuwana w kierunku od stop do serca. Półgodzinny masaż skutecznie eliminuje dolegliwości na wiele godzin, a nawet dni.
W wybranych przypadkach niezbędne jest leczenie chirurgiczne. Spotkacie się Państwo z różnymi typami zabiegów które wykonuje się obecnie na układzie żylnym kończyn dolnych. Dla uproszczenia można przyjąć następujący podział tych zabiegów :
- zabiegi małoinwazyjne - możliwe do wykonania we wczesnych etapach choroby żylnej - przykładem może być najczęściej wykonywana obecnie miniphlebektomia sposobem Varradiego (polega na usunięciu za pomocą szydełka chirurgicznego żylakowo zmienionej żyły na krótkim odcinku).
- zabiegi klasyczne - wykonywane w późniejszych stadiach choroby żylnej. Istnieje tu cała gama zabiegów , których wspólną cechą jest wyeliminowanie uszkodzonej zastawki w ujściu żyły odpiszczelowej (najczęściej z towarzyszącym usunięciem całej żyły odpiszczelowej ) - przykładem tego typu zabiegu jest najczęściej stosowana obecnie saphenectomia sposobem Babcocka.
- kruroskopia - zabieg stosowany w zwykle w końcowych etapach choroby żylnej ,gdy stwierdzamy niewydolność żył przeszywających podudzia (oraz często towarzyszące temu owrzodzenia podudzi). Zabieg polega na wykorzystaniu toru wizyjnego , dzięki czemu można wykonać nacięcie skóry w miejscu odległym od owrzodzenia i zamknąć naczynie bezpośrednie pod owrzodzeniem za pomocą metalowych klipsów . Obecnie chirurgia endoskopowa jest preferowana w stosunku do metod tradycyjnych jako mniej inwazyjna, powodująca niniejszą liczbę powikłań pooperacyjnych (przedłużone gojenie ran pooperacyjnych, ropienie ran pooperacyjnych).
- laserowe usuwanie żylaków - polega na wprowadzenia do żyły specjalnego cewnika i światłowodu, znieczuleniu żyły na jej przebiegu, uruchomieniu lasera, stopniowego wysunięcia cewnika z żyły wraz ze światłowodem ( laser włączony), założeniu opatrunku uciskowego
laserowe usuwanie teleangiektazji (tzw. "pajączków") i żylaków siatkowatych - polega na nieinwazyjnym - bez naruszenia ciągłości skóry - zamykaniu drobnych naczyń żylnych (do 4 mm) za pomocą światła lasera ,
- skleroterapia żylna - Skleroterapia polega na chemicznej obliteracji żylaków. Żyły są nastrzykiwane środkiem obliterującym który niszczy komórki śródbłonka, powodując skurcz, zakrzep i reakcję zapalną, która ma na celu wytworzenie zwężenia, zwłóknienia i trwałego zamknięcia żyły .
- mikrokoagulacja , kriochirurgia żył - metody obecnie rzadziej stosowane ze względu niezadowalające efekty kosmetyczne.
Zakrzepica jest to wewnątrznaczyniowe odkładanie się włóknika utrudniające lub uniemożliwiające przepływ krwi. Zakrzepice dzieli się na żylne i tętnicze. Przyczyny zakrzepów można podzielić na wrodzone i nabyte oraz uogólnione i miejscowe. Najczęściej do powstania zakrzepicy konieczne jest współistnienie kilku czynników ryzyka, np. nakładanie się na wrodzoną trombofilię nabytych czynników ryzyka, takich jak zabieg operacyjny, ciąża lub przyjmowanie doustnych leków antykoncepcyjnych. Bardzo ważną rolę w powstawaniu zakrzepicy żylnej odgrywa zwolnienie przepływu krwi. który nawet fizjologicznie jest bardzo powolny, zwłaszcza w żyłach kończyn dolnych. Warunkuje go obecność zastawek żylnych i skurcze mięśni goleni w czasie chodzenia. Zastój krwi lub znaczne zwolnienie jej przepływu prowadzi do niedotlenienia i uszkodzenia śródbłonka, co sprzyja zakrzepicy.
Site was started with Mobirise